Exposé
Dit is de informatie die je geeft voordat het eigenlijke verhaal begint.
Dit verhaal dient ter introductie van het thema De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. In het verhaal komen een aantal belangrijke gebeurtenissen in voor die echt gebeurd zijn. Deze gebeurtenissen worden cursief gedrukt. Daarnaast zal ik in dit verhaal ook fictieve gebeurtenissen vertellen, het is niet zeker of iets op deze manier heeft plaatsgevonden maar het zou wel kunnen.
Motorisch moment
Dit is het start van het verhaal.
Het is het jaar 1555. Karel de Vijfde, Rooms-Katholiek en keizer/heerser over een groot deel van Europa was nog maar 55 jaar. Toch deed hij op 25 oktober van datzelfde jaar in de Gouden zaal van zijn Brusselse paleis afstand van zijn heerschap als heer der Nederlanden. Zijn zoon Filips de Tweede werd de nieuwe heer der Nederlanden en een jaar later wordt hij ook de koning van Spanje.
Deze nieuwe heerser en koning is het begin van een nieuwe fase voor der Nederlanden.
Ontwikkelingen
Er volgt een reeks ontwikkelingen die uiteindelijk naar de climax leiden.
Filips de Tweede wil meer macht krijgen over de gebieden waar hij over heerst. Dit wilde hij krijgen door het regeren meer te centraliseren. Dit was men niet gewend, want der Nederlanden bestond uit 17 gewesten met allemaal hun eigen regels en wetten. Centralisatie zou betekenen dat de stadhouder die aan het hoofd stonden in de gewesten en de adelen hun macht zouden verliezen. Maar daarnaast vindt hij het ook heel belangrijk dat er geen andere geloven zijn dan het Rooms-Katholieke.
Ketters moesten zwaar gestraft worden! In de ogen van Filips de Tweede (en zijn vader Karel de V dacht er in zijn tijd ook al zo over) zijn ketters mensen die een ander geloof hadden dan het Rooms-Katholieke. Filips de Tweede vond dat iedereen die zich bekeert tot de nieuwe stroming van de protestanten de doodstraf moeten krijgen! En dat terwijl er in der Nederlanden steeds meer mensen volgeling werden van de protestantse Calvijn.
Een groep van 200 Nederlandse edellieden komen in opstand voor deze zware straf. Dit doen zij door de landvoogdes Margeretha van Parma, een halfzus van Filips, een smeekschrift aan te bieden. De edellieden vragen om godsdienstige verdraagzaamheid en het stoppen van de vervolgingen.
“200 edellieden, wat een groot aantal.” dacht Margeretha van Parma. Zij schrok van de hoeveelheid. Maar een raadsheer van haar begon te lachen en zei: “Het zijn maar geuzen.” Het woord geuzen betekende bedelaars. Deze woorden stelde de landvoogdes gerust en ze weigerde te luisteren naar de edellieden.
Toch is er iets belangrijks ontstaan op dit moment en dat is het woord geuzen. De mensen die in opstand kwamen noemden zich vanaf dat moment ‘geuzen’.
Ondanks dat het Protestantse geloof niet getolereerd werd verzamelden de protestanten of ‘Calvinisten’ zich steeds vaker in de buitenlucht om te luisteren naar rondtrekkende predikanten. Zij zijn van mening dat zij zich mogen verzetten tegen hun vorst als deze zich niet houdt aan de bijbel. Deze toespraken in de buitenlucht werden ‘hagespreken’ genoemd.
Op 10 augustus 1566 was er ook zo’n hagespreek in het Westvlaamse Steenvoorde. Een groepje mensen afkomstig uit alle lagen van de bevolking verzamelden zich om naar de predikant te luisteren. Het werd onrustig, de mensen waren boos en wilden van zich laten horen. Zij wilden zich verzetten tegen het Rooms-Katholieke geloof, maar ook waren zij wanhopig vanwege honger en armoede. De groep mensen besloot om naar kerken en kloosters in de buurt te gaan en al hun woede te botvieren op de beelden die zij daar tegenkwamen. Alles werd kapot gegooid en vernield.
Het nieuws van deze actie verspreidde zich snel onder de protestanten in der Nederlanden. Op steeds meer plekken in der Nederlanden drongen protestanten kerken en andere heiligdommen binnen om vervolgens alle beelden te vernietigen. Dit wordt de Beeldenstorm genoemd.
Maar het nieuws bereikte niet alleen de protestanten in der Nederlanden. Ook Filips kreeg te horen wat er gebeurd was. “WAT ZEG JE?! WAT HEBBEN DIE PROTESTANTEN GEDAAN?” Filips de Tweede was woest! Hij besloot om een leger van tienduizend man naar de opstandige gewesten te sturen. De leiding over dit leger had de hertog van Alva gekregen. Het werd tijd om die brutale gewesten voor eens en altijd te laten zien wie hier de baas is.
Climax
Dit is het hoogtepunt van het verhaal.
Alva werd ook wel de ‘ijzeren hertog’ genoemd en hij wilde snel weer orde krijgen in der Nederlanden. Daarom stelde hij de Raad van Beroerten in. Dit was een hele strenge rechtbank en werd al snel bekend als de Bloedraad. Er ontstond angst in der Nederlanden en dat was niet voor niets, want ongeveer 7000 protestanten werden ter dood veroordeeld door de Bloedraad. Veel edelen besloten te vluchten naar het buitenland.
Willem van Oranje, één van de machtigste mannen in der Nederlanden, was 1 van de edelen die gevlucht was. Hij was gevlucht naar Duitsland. Maar hij wilde der Nederlanden niet aan het lot overlaten. En daarom maakte hij samen met zijn broers plannen om de hertog van Alva uit der Nederlanden te krijgen. Hij kwam in opstand tegen het beleid van Filips de Tweede en werd de leider van de Nederlandse opstand. De opstandelingen noemden zich de geuzen.
Afwikkeling
Dit is het fysieke einde van het verhaal.
Op 23 mei 1568 wint Willem van Oranje met zijn leger de Slag bij Heiligerlee! Dit is een hele belangrijke overwinning en een belangrijk moment voor de latere Republiek. Maar dit is ook het begin van een hele lange oorlog, namelijk de tachtigjarige oorlog.
Eindbeeld
Dit is het laatste beeld dat je geeft aan de kinderen.
Hoe de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden precies is ontstaan? En wat er tijdens de tachtigjarige oorlog onder andere is gebeurd? Dat gaan wij de komende periode samen ontdekken.
Vertellen maar!
Dit verhaal gebruik ik ter introductie van het thema de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (binnenkort komt er online wat ik ga doen).
Je kunt het verhaal ook gewoon alleen vertellen. Kijk dan wel goed naar het eindbeeld. In het bovenstaande verhaal is deze redelijk open gebleven, omdat de kinderen in mijn klas de antwoorden op het eindbeeld zelf gaan ontdekken.
Het is nu aan jou om dit verhaal te delen met de kinderen in jouw klas.
Wil jij een ander verhaal vertellen? Op inmijnklas.nl staan verschillende verhalen om te vertellen! Voor tips en tricks met betrekking tot het voorbereiden van verhalen kan je gebruik maken van deze infographic.
Ga jij dit verhaal ook vertellen aan jouw klas? Wij zijn erg benieuwd naar je ervaringen, lesdoelen, een eventuele vervolg les en reacties van de kinderen. Ga jij het verhaal gebruiken als verhaal van de maand? Dan horen wij graag hoe jij dit gaat aanpakken.
Je kan natuurlijk ook jouw ervaringen met ons delen door onder dit bericht een reactie achter te laten. Of deel jouw ervaringen op de Facebookpagina van inmijnklas.nl.
Heb jij foto’s en plaats je deze op Instagram? Vergeet dan niet om inmijnklas.nl te taggen: @inmijnklas.nl of #inmijnklas te gebruiken.
Bronnen
- Karel de V: https://www.canonvannederland.nl/karelv
- Het begin van de opstand en de Beeldenstorm: https://www.canonvannederland.nl/nl/opstand
- De Beeldestorm van 1566: https://www.examenoverzicht.nl/geschiedenis/beeldenstorm#:~:text=Uiteindelijk%20sloeg%20op%2010%20augustus,het%20begin%20van%20de%20Beeldenstorm.
