Hinke (mijn oma) vertelde mij vroeger weleens over de Tweede Wereldoorlog. Ze vertelde mij hoe zij de oorlog had meegemaakt. Geef de kinderen een heel duidelijk beeld over de Tweede Wereldoorlog en vertel ook dit verhaal in jouw klas.
Exposé
Dit is de informatie die je geeft voordat het eigenlijke verhaal begint.
Hinke heeft de Tweede Wereldoorlog meegemaakt. Haar ervaringen deelde zij met mij. Dit verhaal schetst een duidelijk beeld van de Tweede Wereldoorlog vanuit de ogen van iemand die hem heeft meegemaakt.
Motorisch moment
Dit is het start van het verhaal.
In een klein Fries dorpje, ’t Heidenskip, groeide Hinke op. Het gezin bestond uit heit & mem, dit betekent vader en moeder in het Fries, en negen kinderen. Hinke had namelijk twee zussen en zes broers.
Ontwikkelingen
Er volgt een reeks ontwikkelingen die uiteindelijk naar de climax leiden.
Het was 1 september 1939 toen Hinke bij haar vader moest komen: “Hinke, Hinke, kom snel!” riep hij.
“Die verrekte Duitsers zijn Polen binnen gevallen, dit is vrees ik nog maar het begin. Die akelige Adolf Hitler heeft alleen maar rare ideeën en nare plannen.”
Hinke was nog maar 12 jaar oud, maar ze realiseerde zich heel goed dat Hitler ook maar zo Nederland kon aanvallen. Ze had de volwassenen hier al wel eens vaker over horen praten.
Helaas bleek haar vader gelijk te hebben, want op 10 mei 1940 vielen de Duitsers Nederland binnen. De overname door de Duitsers verliep eigenlijk best soepel wist Hinke nog. Er werd maar op een paar plaatsen weerstand geboden. Maar de Duitsers waren veel te sterk en veel beter voorbereid.
Hinke had geluk dat ze in een klein dorpje in Friesland woonde. Ze merkte wel dat er dingen veranderde, maar ze kon nog redelijk goed haar leventje leiden. Maar dat was slechts het begin van de Duitse bezetting. Hoe langer de Duitsers in het land waren, des te meer ze dit merkte en ook zagen. Hinke zag steeds meer Duitse militairen, maar wat ze helemaal raar vond was dat sommige mensen een ster op hun jasje hadden. Op deze ster stond het woord: ‘Jood’.
“Heit waarom hebben sommige mensen een ster op hun kleding met daarop het woord ‘Jood'”, vroeg Hinke. Haar vader legde haar uit dat Hitler wilde zien wie Joods waren en dat zij daarom een ster op hun kleding moesten dragen. “Maar dat is niet alles”, zei hij. “De Joden mogen ook steeds minder, ze mogen niet meer elke winkel in en ook mogen zij niet ’s avonds op straat. Na de vorige oorlog die Duitsland heeft gehad raakte het land in een economische crisis en Hitler geeft de Joden daar de schuld van”, legde heit aan Hinke uit.
In juni 1940 werd Hinke 14 jaar en Nederland was nog steeds bezet door de Duitsers. Er was steeds minder geld te verdienen en de familie van Hinke kreeg het moeilijker. “Hinke, ik vind het vreselijk om te zeggen. Maar wij kunnen hier niet goed meer voor het gezin zorgen. We verdienen te weinig geld en kunnen niet genoeg eten op tafel krijgen voor ons allemaal”, zei heit, “wij willen graag dat je bij boer Jan en zijn vrouw Margriet gaat wonen. Zij zijn goede vrienden van ons en jij kunt bij hen wonen en werken op het land en in het huishouden.” Hinke vond het vreselijk, maar ze begreep haar ouders heel goed.
In haar eentje vertrok Hinke naar boer Jan en zijn vrouw Margriet. Zij hadden een afgelegen boerderij in de provincie Groningen. Ondanks dat Hinke nog maar 14 jaar was, moest ze echt hard werken. Ze hielp de boer mee op het land met de lichtere klusjes en in het huis hielp ze Margriet met het huishouden.
Werken, werken en nog eens werken, dat was wat ze maanden achter elkaar moest doen. Ze zag steeds meer Duitse soldaten, er vlogen steeds vaker vliegtuigen over de boerderij én er waren ook Nederlanders die zich hadden aangesloten bij de Duitsers.
“Die verrekte Nederlanders die zich aansluiten bij de SS”, mopperde Jan, “hoe kan je, je eigen volk verraden voor die Duitsers? Wat maakt het uit of iemand Joods is of niet, je gelooft die maffe Hitler toch niet?!”
Jan werd bozer en bozer, maar toen ging plotseling het luchtalarm af! Boer Jan keek Hinke verschrikt aan, pakte haar hand en riep Margriet. Ze renden zo hard ze konden naar de kelder en verstopten zich daar.
Vhuuuuuuuuuuuuuuuuuuchh, daar vloog een bommenwerper over de boerderij.
Hinke hield haar adem in, ze was bang dat ze gebombardeerd zouden worden. Ze hoorden een tijd lang de bommenwerpers overvliegen, maar gelukkig vielen er geen bommen bij hun in de buurt.
Climax
Dit is het hoogtepunt van het verhaal.
Na deze spannende dag, veranderde er een maand later iets voor Hinke. “Hinke, schil jij weer de aardappels? Doe maar 6x zoveel deze keer!” Hinke snapte er werkelijk niets van, waarom zou ze 6x zoveel aardappelen moeten schillen? Hinke stelde maar geen vragen, want het was gewoon haar werk. Dit ging dagen, weken en zelfs maanden zo door. Wat moest Hinke een aardappelen schillen.
“Margriet, waarom moet ik steeds zoveel aardappelen schillen? Waar gaan ze allemaal heen?” Jan zat ook in de kamer en keek Margriet aan. Het bleef even stil in de kamer en toen zei Jan: “Hinke, je bent inmiddels 16 jaar en als je belooft dat je een heel groot geheim kunt bewaren dan kunnen we het je vertellen. Je bent eigenlijk toch altijd op de boerderij en je bent als een kind voor ons. In de grote hooizolder hebben wij een extra ruimte gecreëerd en hier wonen mensen.”
Hinke keek Jan en Margriet aan en vroeg aan hun: “Zijn het Joden die ondergedoken zitten?” Jan antwoordde het volgende: “Ja Hinke, wij hebben 7 Joodse onderduikers bij ons wonen. Zij moeten zich wel verstoppen voor de Duitsers, want er gebeuren vreselijke dingen met hen als ze worden opgepakt. De Joden gaan namelijk per trein naar concentratiekampen. Hier moeten zij onder hele slechte omstandigheden werken, maar er zijn ook heel veel Joden die ze nooit meer terugzien. Wij kunnen niet iedereen helpen, maar we doen wat we kunnen.” Hinke was onder de indruk van het verhaal van Jan, maar ze wilde ook maar wat graag de Joden helpen.
Hinke bleef gewoon werken op het land, ze hielp Margriet in het huishouden en bleef de vele aardappelen schillen. Dit deed ze met alle liefde.
Tot dat boer Jan midden op de dag Hinke in paniek riep: “Hinke, ga snel naar de hooizolder en zorg dat iedereen goed verstopt is, ga daarna snel naar je kamer en doe alsof je van niets weet.” Hinke keek Jan verbaasd aan en begon: “Ja maar… ” Boer Jan kapte haar direct af en zei: “Geen gemaar, snel, nu!” En de paniek was duidelijk merkbaar.
Hinke deed zo snel als ze kon alles wat Jan vroeg en toen ze ongeveer 10 minuten op haar kamer was werd er hard op de deur geklopt. ‘BAM BAM BAM, BAM BAM BAM’ boer Jan deed open en er stonden een aantal soldaten voor de deur. “Goedemiddag”, zei de militair, “wij zijn op zoek naar Joden en wij vroegen ons af of hier een aantal zijn?” Boer Jan gaf antwoord en zei: “Nee, hier zijn geen Joden.” De soldaat die het woord voerde vroeg met verbazing: “Nee? Dan hoop ik maar dat wij niets vinden hier, want anders gaan jij en je gezin ook met ons mee.” Met veel lawaai en zonder ook maar enige respect voor de spullen van Jan en Margriet werd de hele boerderij doorzocht. Ook de hooizolder werd doorzocht maar gelukkig vonden ze niemand.
Boer Jan was over de rooie. “Wat zijn het ook een rotzakken, vreselijke mensen! Hoe durf je? Hoe durf je je eigen land te verraden? Ik hoop zo dat de oorlog snel ten einde komt en deze mensen hun verdiende loon krijgen.”
Het was inmiddels 1944 en Hinke hoorde dat de geallieerden steeds meer land veroverde. Op 6 juni 1944 luisterde Hinke samen met boer Jan en Margriet stiekem naar Radio Oranje. Ze hoorden dat de geallieerden in Normandië, Frankrijk, succesvol aan land zijn gekomen. Wat was dit geweldig nieuws! Ze waren heel erg blij, maar ze wisten ook dat de oorlog niet afgelopen was. Steeds wanneer ze naar Radio Oranje luisterde hoorden ze dat er weer een stad veroverd was door de geallieerden en op 12 september 1944 werd Limburg, een Nederlandse provincie, bevrijd. Wat waren ze blij. Blij keken ze elkaar aan en ze zeiden tegen elkaar dat het nu echt niet meer lang kon duren. “Nog eventjes volhouden Hinke”, sprak ze haarzelf toe, “nog een paar maanden zoveel aardappelen schillen en dan zullen de Joden veilig zijn.”
Afwikkeling
Dit is het fysieke einde van het verhaal.
De oorlog duurde nog eventjes voort maar op 16 april 1945 werd Groningen bevrijd en op 5 mei 1945 was Nederland officieel bevrijd!
Eindbeeld
Dit is het laatste beeld dat je geeft aan de kinderen.
Nadat Groningen bevrijd was hoefde Hinke niet meer stiekem de aardappelen te schillen. Nee, in plaats van stiekem schilde ze samen de aardappelen en genoten ze samen van de vrijheid en de maaltijd.
Vertellen maar!
Dit was het verhaal over mijn oma tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het verhaal is geschikt voor de midden- en bovenbouw en goed te koppelen aan het thema de Tweede Wereldoorlog. Het is nu aan jou om dit verhaal te delen met de kinderen in jouw klas.
In de grote lijnen is dit verhaal gegaan zoals hij staat beschreven. Toch zijn er een aantal details aan toegevoegd om de kinderen een completer beeld te geven van de oorlog.
Wil jij een ander verhaal vertellen? Op inmijnklas.nl staan verschillende verhalen om te vertellen!
