Les: Het ontstaan van de continenten

Tijdens mijn stage kwamen de kinderen in mijn stamgroep met de volgende vragen:

Meester, hoe is de wereld eigenlijk ontstaan? Vroeger zaten alle landen toch aan elkaar, maar hoe kan het dat dit nu niet meer zo is?

en

Kunnen wij ook meer topografie krijgen op school? Want op dit moment doen wij daar eigenlijk niet zoveel aan en het straks wel belangrijk als we naar de middelbare school gaan.

De kinderen spraken hun wensen uit en aan de hand van deze wensen heb ik deze les ontwikkeld.

Doelen:

• De kinderen kunnen uitleggen hoe de verschillende continenten zijn ontstaan.
• De kinderen kunnen de zes continenten benoemen.
• De kinderen kunnen de aardlagen van aardkorst tot kern in de juiste volgorde benoemen.
• De kinderen kunnen uitleggen wat het verschil is tussen een continent en werelddeel. Als voorbeeld kunnen zij het continent Eurazië gebruiken dat bestaat uit de werelddelen Europa en Azië.
• De kinderen kunnen samenwerken in groepjes. Tijdens de samenwerking kunnen zij gezamenlijk beslissingen nemen en een land verder onderzoeken.
• De kinderen verdiepen zich in een land naar keuze. Tijdens deze verdieping leren de kinderen wat de hoofdstad is van het land, heeft het land bekende gebergtes, natuurgebieden, rivieren etc..? Welk geloof heeft de bevolking? Deze informatie laten zij terugkomen op de poster.
• De kinderen leren gebruik te maken van de junior Bosatlas.
• De kinderen kunnen een legenda voor hun poster ontwerpen en op de juiste manier toepassen.
• De kinderen kunnen de gemaakte poster presenteren aan de rest van de groep.

Benodigdheden:

• De junior Bosatlas.
• Zes grote vellen stevig papier (minimaal A3).
• Stiften/potloden/pennen.
• Filmpje: Het ontstaan van de continenten Ice Age.
• Filmpje: Schooltv Plaattektoniek.
• PowerPoint: Het ontstaan van continenten en werelddelen.

Stappenplan:

1. Voorkennis activeren:
   1. Deze les gaat over de wereld, maar waar bestaat de wereld uit volgens de kinderen? Wat kunnen zij van de wereld zien? Bespreek dit met de kinderen. Ga vervolgens vragen wat de kinderen tegenkomen als zij een gat graven? En als zij nog dieper gaan graven, waar zal de aarde nog meer uit bestaan?
2. Instructie:
   1. Leg aan de kinderen uit dat de aarde bestaat uit verschillende lagen (dia 1 PowerPoint). Geef vervolgens aan dat er binnen de mantel verschillende stromingen zijn (dia 2 PowerPoint). Een deel van de aardkorst – dit wordt een aardplaat genoemd – bevindt zich op deze stroming. Hierdoor bewegen de continenten, dit gaat heel erg langzaam.
   2. Aardplaten kunnen op bepaalde plaatsen samenkomen. Hierdoor kunnen bijvoorbeeld bergen en vulkanen ontstaan (PowerPoint dia 3, linkt naar het filmpje van Schooltv).
   3. Heel lang geleden zaten alle continenten aan elkaar vast (PowerPoint dia 4). Door de stromingen binnen de mantel en het meebewegen van de aardplaten zijn de continenten verschoven. In het filmpje van Ice Age Continental Drift is te zien hoe dit in sneltreinvaart gaat (PowerPoint dia 5).
   4. Bespreek met de kinderen welke continenten er zijn (PowerPoint dia 6).
   5. Laat vervolgens de werelddelen zien aan de kinderen (PowerPoint dia 7). Welke verschillen zien zij? Leg aan de kinderen uit wat het verschil is tussen een continent en een werelddeel. Een continent een zeer grote landmassa die niet of vrijwel niet met andere landmassa’s verbonden is, en die zo groot is dat er plekken zijn waar een landklimaat of overgangsklimaat heerst. Een werelddeel is een geopolitieke en niet een geologische indeling.
3. De opdracht:
   1. De klas wordt verdeeld in zes groepjes voor de werelddelen: Europa, Azië, Afrika, Noord-Amerika, Zuid-Amerika en Oceanië. Het werelddeel Antarctica wordt eerst overgeslagen.
   2. De kinderen gaan in groepjes een werelddeel tekenen. Dit doen zij op een groot vel stevig papier.
   3. Van het werelddeel kiezen de kinderen 1 land waarin zij zich verder gaan verdiepen. De kinderen moeten tenminste de volgende punten terug laten komen op hun gemaakte kaart: de hoofdstad van het land, 2 willekeurige andere plaatsen, eventuele buurlanden (maximaal 3), de vlag van het land, het aantal inwoners van het gekozen land, het meest voorkomende geloof, bekende gebergtes/natuurgebieden/rivieren. Vraag daarnaast aan de kinderen wat zij eventueel nog aan de posters toegevoegd willen hebben.
   4. Geef voordat je gaat beginnen aan dat de kinderen uiteindelijk de gemaakte posters gaan presteren aan elkaar.
   5. Heb je topografie toetsen op school? Dan kan je een toets maken van de wereldkaart die de kinderen hebben gemaakt.

Het resultaat

Dit is een uitgebreide les die veel tijd in beslag gaat nemen. De kinderen in mijn klas krijgen meerdere momenten om aan hun product te werken. Geef de posters een mooie plek in het lokaal zodra deze klaar zijn.

Zodra ik deze les heb afgerond, zal ik het resultaat delen op inmijnklas.nl. Heb jij ook deze les uitgevoerd of als inspiratie gebruikt en een vergelijkbare les gegeven? Deel jouw ervaringen en resultaten dan ook op inmijnklas.nl!

meesterJasper

Stamgroepleider van de Kluizelaar (groep 6/7/8) op O.J.S. de Petteflet te Groningen en oprichter van inmijnklas.nl. Met inmijnklas.nl hoop ik een plek te creëren waar meesters, juffen en studenten hun ervaringen en ideeën kunnen delen met elkaar!